Dagboek

Mi piacerebbe se l' articolo comparso la settimana scorsa su NRC Handelsblad del 16 aprile 2022 e scritto da Caroline de Gruyter venisse letto non solo da lettori olandesi ma anche in altri paesi europei.  Perciò condivido  la versione originale in olandese (sotto)  e la traduzione italiana. 

Tempeste che minacciano l'Europa? Questo è ciò che rende l'Europa più forte

Europa

Guerra in Ucraina, disordini in Bosnia e elezioni a rischio in Ungheria e in Francia. Ma com'é lo stato di salute dell'Europa?

Forse i pessimisti hanno ragione, scrive Caroline de Gruyter.(NRC Handelsblad Opinione & Dibattito 16 aprile 2022)  Ma ciò non significa la fine dell'UE.

Se c'è una guerra da qualche parte e ci sono vittime da rimpiangere, se ne puó essere certi: arriva il filosofo francese Bernard-Henri Lévy e si fa filmare appoggiato alle palizzate contorte di una casa che è stata bombardata. BHL lo fa da decenni. È apparso in Libia, in Georgia, in Bosnia e anche in Siria. Indossa una camicia bianca di Yves Saint Laurent, cita Sartre, mette in guardia contro il totalitarismo e sostiene gli interventi umanitari occidentali. C'era da aspettarsi che si presentasse a marzo nella città portuale ucraina di Odessa. In Avenue Richelieu ha spruzzato con vernice blu e gialla, le parole liberté, fraternité, égalité - il motto della rivoluzione francese - sui blocchi di cemento armato di un posto di blocco.

L'intellettuale francese ha detto di non essere stato sorpreso quando il presidente russo Putin ha invaso l'Ucraina. Una volta aveva tenuto un dibattito con uno degli ideologi di Putin, Aleksandr Doegin. Ha sentito "un misto di antisemitismo, fascismo puro, glorificazione della violenza e sogno eurasiatico". Aveva capito che Putin intendeva distruggere l'Ucraina".

Ma se tutto questo era così ovvio, chiese Die Zeit (rivista di attualità tedesca) perché l'Europa e soprattutto la Germania avevano sottovalutato il pericolo? 

Rispondeva Lévy: A differenza dei russi e dei molti europei orientali e centrali che hanno la storia sotto gli occhi, gli europei occidentali sono stati a lungo in uno stato di ottimismo storico: "Gli europei hanno perso il loro senso della tragedia e della realtà. [...] Ora stiamo pagando a caro prezzo l'illusione che si possa risolvere la tragedia della vita semplicemente grazie al commercio tra gli stati europei”.

Lévy (finora) non ha ottenuto ciò che pensava: l'Occidente sostiene finanziariamente l'Ucraina, accoglie i rifugiati, invia armi - ma gli interventi umanitari e le no-fly zones non ci saranno perché tutti hanno paura che Putin inizi a lanciare armi nucleari e che la NATO finisca in una guerra infinita con la Russia. Sotto un altro aspetto però, il francese ha ragione: il senso della tragedia è tornato in Europa.

Farsa morbosa

La nostra idea che le istituzioni del dopoguerra siano abbastanza forti da sottomettere le peggiori pulsioni umane ha subito un brutto colpo. Vediamo ogni giorno le orribili immagini della guerra e ci chiediamo: a cosa serve il Diritto Internazionale? A cosa serve la Dichiarazione dei diritti dell'uomo, se viene calpestata come in Ucraina? Putin cerca anche di dimostrare questa vulnerabilità, presentando questa guerra come un attacco del neonazismo occidentale "satanico" nei confronti della Russia. Come se l'Occidente attaccasse la Russia. Nell'entourage di Putin alcuni indossano le stelle di David, come segno che si starebbe compiendo un genocidio in cui i russi non sono i perpetratori, ma le vittime. Una realtà tragica, ridotta a una farsa morbosa.

Il fatto che viviamo in un mondo pericoloso ci viene inculcato anche da altre cose. Non c'è modo di fermarlo. Le sciagure vengono da tutte le parti. L'inflazione crescente, anche se molto più alta negli Stati Uniti, minaccia il nostro potere d'acquisto. La Bosnia, che è di nuovo sul punto di implodere mentre i paramilitari Serbi sfilano di nuovo e gli accordi di Daytona del 1995, con la benedizione russa, sono resi inoperanti. 

La Serbia stessa, dove il presidente nazionalista Aleksandar Vucic è stato rieletto - un uomo che sta abilmente mettendo l'Europa contro la Russia e la Cina. I Balcani esploderanno presto? Che ruolo avrà Vucic in tutto questo? 

I Bulgari più anziani mettono in guardia i parenti più giovani con meno consapevo-lezza storica che potrebbe esserci il caos. Questa "Ucraina" potrebbe diffondersi. E che dovrebbero premunirsi. Un allarme simile si può sentire in Finlandia e Svezia, due paesi dell'UE che hanno sempre voluto rimanere formalmente fuori dalla NATO, ma ora danno ad intendere di voler l'adesione a tempi brevi. 

Nuvoloni minacciosi

Nuvoloni si addensano anche sull'Unione europea. Il primo ministro ungherese Orbán è stato rieletto con una maggioranza assoluta. Con questo, la sua lotta contro lo stato di diritto europeo entra in una nuova fase - infatti, la Commissione Europea ha immediatamente presentato una cosiddetta procedura dell'articolo 7 contro Budapest, una procedura che può portare alla sospensione di uno stato membro che viola i principi dello stato di diritto.

Come all'inizio del 2017, molti stanno prendendo in considerazione che Marine Le Pena la candidata alla presidenza francese di destra radicale, anche se battuta dal presidente Macron al primo turno, potrebbe vincere il secondo turno la prossima settimana. Dopo il primo turno, quando Macron sembrava aver tenuto Le Pen a distanza più del previsto, è prevalsa la tristezza piuttosto che il sollievo. 

Nei talk show radiofonici, gli analisti hanno esplorato i modi in cui Le Pen, con l'aiuto dell'altrettanto filorusso Orbán, vuole disintegrare l’UE.

Forse vuole reintrodurre la pena di morte - vietata in Europa - vorrebbe sbarazzarsi dei regolamenti europei sul clima (vuole inventare lei stessa tali regolamenti), vorrebbe uscire dal mercato europeo dell’elettricità.

Come se non bastasse, l'ex capo di Gaz de France ha avvertito il quotidiano Les Échos di "condizioni tipo Lehman Brothers" nel mercato europeo del gas.

L'implosione non si concretizza

Ma le elezioni non possono sempre andare bene ovunque. Al contrario, non c'è nessuna legge che dice che tutto deve andare a rotoli ovunque nello stesso momento. I nuvoloni minacciosi a volte se li porta via il vento. E se inizia a piovere, possiamo prendere gli ombrelli. Lo abbiamo fatto spesso negli ultimi anni: durante la crisi finanziaria, la crisi dell'euro, la Brexit, la pandemia. Ogni volta che scoppiava una tempesta, alcuni prevedevano l'implosione dell'UE. Ogni volta non è successo. Perché? Perché quando si è trattato di farlo, i capi di governo hanno preferito fare compromessi difficili piuttosto che lasciare che l'UE cadesse nell'abisso.

L'integrazione europea è stata concepita per fare in modo che i paesi membri, che hanno tutti storie, culture, manie e caratteristiche geografiche diverse, non siano più gli uni contro gli altri. Ognuno arriva a Bruxelles con desideri diversi. Sempre. Chiedete a un Estone quale sia la più grande sfida europea, e vi darà una risposta diversa da quella di un Portoghese o di un Olandese. Ogni sfida, interna (uno stato membro con deficit in bilancio) o esterna (Covid, guerra in Ucraina), sconvolge il fragile equilibrio reciproco. Ognuno vuole qualcosa di diverso. Eppure devono continuare a fare politica. Quindi negoziano. A volte ci vuole una vita, a volte le cose si aggiustano più velocemente, ma per lo più si trovano dei compromessi. L'UE è stata concepita per facilitare questo processo. Soprattutto quando le cose si fanno difficili, come ora con la Russia.

Alcuni dicono che l'Europa progredisce solo attraverso le crisi, perché gli stati membri si comportano come europei solo quando non c'è altra strada da percorrere e non riescono più a risolvere i problemi internamente. Jean Monnet, il "padre" dell'unificazione europea, disse cosi: "L'Europa si rafforza perché ci sono momenti in cui i nostri leader non sanno più cosa fare".

Questo è uno di questi momenti. I capi di governo europei, che prendono le decisioni a Bruxelles, si rendono conto più che mai che devono andare avanti uniti. Proprio a causa della guerra. A causa di Putin. A causa degli omicidi di massa a Bolshoi e Mariupol. Tutti piombano sulla Germania, che era completamente cieca in termini geopolitici (pensando che "Nord Stream 2 non ha nulla a che fare con la politica"). Ma la Germania sta ora cercando di fare una grande svolta. Ed eravamo tutti ciechi - pensate alla Zuidas di Amsterdam. Quartiere finanziario e 'svincolo autostradale'  che porta dritto dritto ai paradisi fiscali.

Stile di vita europeo

Due anni fa, il commissario greco Margaritis Schinas ha ricevuto il portafoglio Promozione dello stile di vita europeo. Tutti pensavano che fosse ridicolo - il nostro stile di vita, che razza di commissariato era mai questo? Ora, durante la guerra, suona molto meno assurdo. Gli europei vogliono proteggersi da quello che sta succedendo. L'avversione li unisce. Improvvisamente sanno a cosa vogliono appartenere e che cosa condividono. Alle riunioni della NATO, anche Orbán è d'accordo.

La settimana scorsa tutti hanno parlato di Finlandia, Svezia e NATO. Nel frattempo, la Danimarca vuole partecipare ai progetti di difesa dell'UE. Fino ad ora aveva un opt-out. È così che molte capitali vedono ora l'Europa: ogni strato in più dà protezione.

Ci sono sempre stati grandi disaccordi in Europa. Ce ne saranno in futuro. E ripeto, è per questo che Bruxelles è stata inventata: per risolvere le controversie e i litigi. Forse i pessimisti avranno ragione, e Marine Le Pen vincerà il 24 e la Germania non riuscirà a fare alcun cambiamento reale. Ma non importa quanto complicata diventi la politica europea - il perno della UE sono Francia e Germania - è improbabile che questa sia la fine. Significa che tutti dovranno stringere i denti, che alcuni piani verranno cestinati, che ci sarà più tensione. 

Il diplomatico britannico Robert Cooper, che ha lavorato a lungo a Bruxelles, ha scritto nel suo libro The Ambassadors che gli stati dell’ Unione Europea non possono mai rompere con nessuno, non importa quanto brontolino. Oggi si combatte con le unghie e con i denti a proposito dell’Iraq, domani si combatterà fianco a fianco sulle quote latte. Questo è un sistema di amicizia obbligatoria.

Cooper ha aggiunto: "Non sai mai chi ti potrebbe servire di nuovo un domani".

Con tutto quello che sta succedendo in Ucraina, con il ritorno della tragedia in Europa e con l'UE che si sta rivelando essere qualcosa di più di un semplice doux commerce questa piccola riga ha assunto un significato ulteriore nelle ultime settimane.

Als het hier warm water regent

Buienrader voorspelt regen. De lucht is grijs, het is warm de luchtvochtigheid is hoog maar het  is nog droog.  Drietje is uitgebracht en  ingericht en ligt klaar aan het vlot. Op het moment dat we in de boot willen stappen barst een bui los. Toch maar even wachten in de loods op een droog moment.  

Een clubje mannen in een gladde 4 is net los van het vlot en zet door, de stuurman is erop gekleed en heeft zijn regenjas al aan. Zij glijden klokgelijk over een gladde waterspiegel die wordt gebroken door grote druppels. 

Terwijl wij nog even schuilen, trekken we regenjassen aan. Even later is het weer droog en stappen wij in onze boot, zonder regenjas want daarvoor is het veel te warm. Je hoeft maar vijf halen te doen en het jasje voelt als een verstikkende plastic zak. 

We roeien een stukje stroomafwaarts op de Nederrijn en nog voor de pont naar Opheusden worden we overvallen door weer een bui.  Jas aan, jas uit? Het maakt niets uit en terwijl we terug naar de haven roeien in de warme regen, denk ik aan het versje uit mijn schooltijd dat mijn moeder ooit bedacht. 

Waarom wil Willy wel weer weten waar het in de witte winter warm water was gaan regenen? 

Omdat Willy uit dit allitererend versje onze au-paire was, wist ik dat je het schreef met een W en de rest van de woorden waren dus ook met een W. Handig om even op te zeggen als je twijfelt over V of W. 

Als negenjarige die thuis Nederlands sprak en naar een Italiaanse basisschool ging,  bleek dat ik  het verschil tussen de V, F en de W niet goed hoorde.  Het was de winter van 1971 en mijn zusje en ik kregen thuislessen van de au-paire die de toenmalige kweekschool had afgerond. Dit ter voorbereiding van de overstap naar Nederlandstalig onderwijs. Na de paasvakantie zouden we verhuizen naar een plaats waar we naar de Europese School zouden gaan. En ik zou instromen in de vierde klas en kon geen fatsoenlijk Nederlands schrijven. In mijn eerste Nederlandstalige leesboeken staat dan ook met onvaste hand geschreven: ’fan mij’.

Het Italiaanse alfabet heeft een V zoals in Venezia en dat klinkt zowel in het Italiaans als in het Nederlands als de W in Water.   De V van Vlissingen of van ‘van’ klonk in mijn oren als de F van Firenze. 

Die W die in het Italiaans überhaupt niet bestaat was dus een soort hybride klank, die ergens tussen F en V gezocht moest worden. De zogenaamde klankdiscriminatie  kon ik nog niet maken en dus gokte ik maar wat. Vandaar dat ezelsbruggetje.  Moeders zette een aantal hoogfrequente woorden in een zinnetje. Hoorde ik een W of V? Zoek in het zinnetje met als hoofdpersoon Willemien en je weet het.  Het werkte wonderwel en na verloop van tijd begon ik het verschil ook te horen. 

Er wordt vaak gezegd dat je naar mate je ouder wordt klanken die vreemd zijn in je eigen taal niet meer kunt horen. Maar in dit geval lijkt het er meer op dat ik al vast zat in de fonetische weergave van het Italiaans en dus nog niet kom omgaan met klanken die in het Nederlands anders worden getranscribeerd. De Nederlandse klankconventies sloten niet aan bij mijn ervaring. 

Terug naar de inhoud van het absurde zinnetje. Ik kan me niet herinneren dat het in Italië in de jaren zestig, zeventig al warm water regende gedurende witte winters. Wel waren er volop witte winters, met ski en ijspret vlakbij huis.  

Deze week heeft heeft het warm water geregend in een Nederlandse zomer.  En wat nu nog een klimatologische unicum lijkt te zijn, zal zo het zich laat aanzien steeds vaker gaan voordoen. 

Volgende week vlieg ik voor het laatst (althans dat is het voornemen) naar Italië en kom ik terug met de trein. Voor het laatst maakte ik diezelfde  treinreis zo’n 35 jaar geleden en meestal was dat ’s nachts. Met de trein en niet meer vliegen is mijn voornemen.  En hoewel de associatie water en Venetië nog altijd geldt, moet dat water Venetië noch Vlissingen tot aan de lippen staan. Dus voorlopig maar weer met de trein.

Schetsen uit Spanje  van Marcellus Emants geschreven in 1886

Barcelona    Spaans leven  

Mocht u ooit Barcelona bezoeken, begin dan met deze hoogte te bestijgen   (namelijk Mont Tibidado) ... ‘wat volgt is een bloemrijke beschrijving van het uitzicht. Emants wordt ook wel de enige Nederlandse naturalist genoemd en d é voorloper van de Tachtigers en uit deze  beschrijvende passages blijkt waarom. (red.)

Hoewel de torenstijl van onze nieuwste Hollandse bouwkundigen nog niet tot hier is doorgedrongen, noemt de Cataloniër zijn landhuis een ‘torre’. Deze benaming dagtekent van de goede oude tijd der zeerovers en slavenhalers, toen de stad beneden nog in een keurslijf van wallen en bastions was gevat en zomerwoningen boven eveneens van verdedigingswerken waren voorzien. De Barceloner heeft de voorvaderlijke naam behouden en ook de gewoonte om ’s zomers naar buiten te gaan nog niet verruild voor de nieuwerwetse reismanie van Engelsen en Nederlanders. 

Ofschoon Barcelona van zeer oude adel is, zoals een paar muurbrokken uit de Fenicische en enige zuilen uit de Romeinse tijd bewijzen, heeft zij een democratisch karakter en tracht zij er modern uit te zien.  Haar eerbiedwaardige gedenktekenen houdt zij zo goed verstopt in onaanzienlijke huizen dat de vreemdeling ze ternauwernood kan vinden; haar nieuwe, rechte, brede, nuchtere straten daarentegen dringt zij hem op met alle bluf van een parvenu. Haar sterk garnizoen dankt zij uitsluitend aan haar oproerige, republikeinse geest en het minachten van het adellijke Madrid is een van de voornaamste artikelen in de politieke geloofsbelijdenis van elke oprechte Cataloniër.  

Dat Barcelona nog immer een stad van mammon is, blijkt duidelijk. Het geld speelt er een hoofdrol, en hoeveel er ook verdiend wordt door een werkzaamheid die de Cataloniër een ereplaats onder alle Spanjaarden aanwijst, nog meer wordt er omgezet door het spel. Kinderen en armen werpen hun centimes op het draaibord om een koekje of een sigaar te winnen; minvermogenden kopen voor drie pesetas tiende delen van loten of wedden ’s zondags, bij de hanengevechten, om ietwat hogere sommen, rijken schaffen zich de gehele loten aan, dobbelen in de clubs en speculeren in de nationale fondsen. 

Toch wordt het geld niet om zich zelf begeerd; het potten schijnt onbekend te zijn bezuiden de Pyreneeën, Zo gewonnen, zo geronnen, is een vrij algemene leus; 

(...) 

Spelen of niet spelen, verdienen of luieren, iedereen wil genieten, het plezier is aller doelwit.

Toch is het geen plezier van het noorden, waar de ingepopte vrolijkheid de vleugels niet uitslaat eer de wijnfles minstens half is geleegd en de deftigheid haar bedrieglijk masker niet aflegt alvorens de andere helft van het verwarmend vocht de tongen heeft ontbloeid. Onder een zuidelijke hemel kent het gistende bloed geen ijskorst die eerst moet wegsmelten en de Spaanse waardigheid schaamt zich niet over jeugdige opwellingen van het hart. Voor een danspartijtje, waarbij de maag juist genoeg krijgt om haar dorst te lessen, trekt hier geen jongmens verachtelijk de neus op en grijzende hoofden voelen zich niet gekrenkt wanneer zij op een lotto’tje worden genodigd. 

De Spanjaar is gezellig van aard en even uithuizig door de helderheid van zijn hemel en de somberheid van zijn woning waarin hij de middaghitte ontvliedt, als wij huiselijk zijn door de grauwheid van ons zwerk en de vriendelijkheid van het haardvuur, dat ons in de koude troost. Vandaar een onophoudelijke levendigheid in de straten die onbekend is in noordelijke steden van dezelfde grootte. Hoofdzaak is de tijd zoek te maken, als het kan met pret, als het moet met werk, als er niets beters op te vinden is met uren lang slenteren door de straten, starogen en dominospelen in de koffiehuizen, babbelen en gluren in de schouwburgen. 

Geen betere gelegenheid om dit leven gade te slaan dan de Rambla, Barcelona’s brede hartader die, de oude stad snijdend, de haven met de nieuwe wijken verbindt en door de Cataloniër stoutweg met een Parijse boulevard wordt vergeleken. 

(...)

Stop watten in de oren wanneer ge in deze straat verblijf houdt en slapen wilt. (...) Voor de muziek gaan, in twee gelederen, een zevental der grootste en krachtigste manschappen ‘los gastadores’ (de voorvaderen van Los Mossos)   uit die ruim baan maken door de gehele breedte van de wandelweg in te nemen. 

(...)

Breekt omstreeks vier uur de wandeltijd aan, dan wordt het gedrang zo dicht dat het moeite kost de Rambla dwars over te steken, te meer daar nu ook het aantal rijtuigen sterk toeneemt en ettelijke ruiters onophoudelijk heen en weer draven. Met het vallen van de avond en het ontsteken van de elektrische verlichting vermindert het een poos; maar zodra de schouwburgen worden geopend zwelt het wederom aan en wanneer ook de ruime cafés worden verlicht, schijnt de stroom zijn golven zelfs diep in de huizen te hebben voortgestuwd. 

(...)

Toch is de Barceloner eerst recht in zijn element wanner hij de stadswoning voor het buitenhuis kan verruilen, waar vijvers en fonteinen koelte verbreiden, machtige algarrobos brede schaduwen werpen en een verfrissende zeewind over de terrassen en door de vertrekken speelt. 

(...)

Bedenk daarbij dat elk landhuis een stoomwerktuig of ten minste een windmolen behoeft om het nodige water te kunnen oppompen voor het voeden van de fonteinen, het drenken van de dieren en het besproeien van de planten, dat de Spanjaarden -uitstekende ruiters-  verzot zijn op mooie paarden, dat het aanleggen van kunstverzamelingen hier volstrekt geen zeldzaamheid is en spreek dan als solide Hollander hoofdschuddend uw vonnis maar uit. 

Misschien zegt ge dat zulk een luchtige, lustige leefwijze weinig geschikt is om aan het Spaanse vaderland ooit weer een ereplaats in de rij der volkeren te verzekeren. Meer dan een glimlach zult ge evenwel met deze uitspraak in Spanje niet oogsten. Voor de Spanjaarden, meer nog dan voor andere naties, is de politiek louter de kunst om in en buiten het parlement zijn tegenstanders uit het zadel te lichten en van hun blijvend recht op de eerste der ereplaatsen achten zij zich zo verzekerd dat zelfs de democratische Cataloniër u de volgende vergelijking zal opdissen:

4 Engelsen = 4 dronkaards

4 Fransen = 4 pochhanzen

4 Italianen = 4 gauwdieven

4 Oostenrijkers = 4 domoren

4 Duitsers = 4 lakeien

4 Amerikanen = 4 kwakzalvers

4 Turken = 4 honden

4 Polen = 4 gulzigaards

4 Hollanders = 4 kooplieden

4 Zwitsers = 4 herbergiers

4 Portugezen = 4 grootsprekers

maar 

4 Spanjaarden = 4 edellieden 

Poolshoogte is een samenstelling van 'pool' en 'hoogte' en  betekent 'hoogte van de hemelpool boven de horizon'. De hemelpool is een denkbeeldig punt aan de hemel waar alle sterren omheen lijken te draaien. Op het noordelijk halfrond wordt de Poolster, die altijd in het noorden staat, als hemelpool gebruikt. Poolshoogte nemen is van oorsprong een zeevaartterm; het betekent 'met behulp van de Poolster berekenen waar het schip zich op zee bevindt'.  De uitdrukking heeft de figuurlijke betekenis 'inlichtingen inwinnen' 'zich van een zaak op de hoogte stellen', 'zich van de toestand (gaan) overtuigen. Hoogte van iets / iemand kunnen krijgen en op de hoogte zijn, verwijzen volgens de spreekwoordenboeken ook naar de 'de poolshoogte'. 

We wonen inmiddels ruim 18 jaar in Ophir.  Een naam die het huis al had toen we erin trokken. Het zei ons niets en we sloegen  er eens een oude editie van de Encyclopedia Britannica  op na en daar vonden we Ophir als een plaats die in het oude testament wordt genoemd als het  land waar goud en zilver vandaan komt. Waar  het precies gelokaliseerd moet worden daarover zijn de vorsers het niet eens.  De meningen  lopen uiteen van Zimbabwe tot aan de kust van India of zelfs Pakistan.

Wikipedia meldt het volgende over:Ophir  ( Hebrew :  ??????? ,  Modern  Ofir  Tiberian  'Ôp¯îr) is a port or region mentioned in the  Bible , famous for its wealth.  King Solomon  is supposed to have received a cargo of gold, silver,  sandalwood , precious stones,  ivory , apes and  peacocks  from Ophir, every three years. 

De vorige eigenaar van dit huis was een gepensioneerde zeekapitein, hij heeft de naam gegeven en zal aan de haven Ophir hebben willen refereren.   

Aleid en Philip wonen inmiddels niet meer thuis en zo is  het huis groter geworden en zijn Juuls en ik opnieuw gaan indelen. Juuls slaapt en leert op zolder. Het voorportaal tot haar slaapkamer is de rommelzolder die van tijd tot tijd verandert in  een uitdragerij  van kleding die alvast in de richting  van de wasmachine ligt en wordt afgewisseld met stapeltjes te kleine kleding. De shirts en sokken  van clubs en teams waar ze voor heeft gehockeyd zijn een terugkerende eyecatcher  door hun kleurigheid. Ze heeft de eerste jaren in het  oranje-donker blauw  gespeeld  bij de Haaskamp in Amerongen,  toen in het rood-wit van de Wageningse MHC, en inmiddels is het wit-blauw van het Utrechtse Kampong. Ze heeft kortom de nodige 'transfers' achter de rug en steeds naar volle tevredenheid.  In 2010 werd ze met Kampong MB1  voor het eerst landskampioen.  De finale voor het landskampioenschap speelden de dames  net als in 2009  tegen Rotterdam en ook in 2010 werd er op strafballen beslist,  maar dit jaar gelukkig wel in het voordeel van Kampong.  Aleid was manager van het team en heeft samen met de coaches elke stap  naar de overwinning  meebeleefd en medegeorganiseerd.  Ik sta relatief weinig langs de lijn om aan te moedigen omdat ik op zaterdagmorgen ga roeien in Wageningen, mijn taak is vooral het ophalen van de trainingen.  De team-spirit van het team was geweldig, de trainingen en voorbereidingen waren heel professioneel en de overwinning is uitgebreid gevierd. Juuls organiseert haar hockey uitstekend en kan het uitstekend combineren met school. Inmiddels is ze een leeftijdscategorie opgeschoven en speelt ze bij de A1 en zijn de dames nu net begonnen aan de zaalcompetitie. 

Aleid was voor het lopende seizoen  weer benaderd als manager maar heeft ervoor gekozen om in de herfst een paar weken naar het buitenland te gaan om haar Engels op te vijzelen.   Ze is begin oktober vertrokken naar Toronto en  twee weken geleden teruggekomen en heeft het daar heerlijk gehad.  Haar missie is  geslaagd.

Philip is  voor de Kerst eindelijk weer eens een paar dagen thuis geweest.  Dat Aleid, Philip en Julie gedrieën  thuis sliepen dat was misschien wel een jaar geleden en het was fijn om iedereen weer eens onder een dak te hebben.  Wel vertrok Aleid op  tweede Kerstdag  naar Zwitserland  terwijl Philip mij nog een paar dagen geassisteerd heeft met het maken van proefritjes in een mogelijke nieuwe auto. De oude 12-jarige Renault Clio heeft in 2010 zoveel mankementen vertoond dat het tijd werd om naar iets anders uit te kijken. Dat ei is inmiddels gelegd. Het wordt een jongere en zuiniger versie van dezelfde auto in de kleur rood. 

Philip begon in 2009 met de studie Werktuigbouwkunde en is afgelopen september overgestapt op  Maritieme Techniek, vroeger Scheepsbouw.  Hij woont in een grote studentenflat (met 18 man)  en daarbij houden jaarclub en DSC  hem ook van de straat. Hij is de eerste generatie Delftse studenten die te maken hebben gekregen met een bindend studieadvies  en dat betekent dat hij tenminste de helft van de punten moest halen in het eerste jaar.  Dat is voor iedereen toch een cultuuromslag en ik vraag me wel eens af of het gezelligheidsleven al helemaal in de pas loopt met eisen die de universiteit stelt aan de studenten. Afgelopen zomer heeft hij tijdens mijn  vakantie met de meisjes, bijverdiend met het opknappen van de eerste verdieping van het huis.  

Hans doet al enkele jaren veel groot onderhoud voor mij en Philip heeft hem daar deze zomer bij geassisteerd. Samen hebben ze op de eerste verdieping laminaat gelegd, muren en houtwerk geverfd en wat het allerfijnste is, ze hebben Philips voormalige slaapkamer voorzien  van  twee wanden boekenkasten.  Eindelijk heb ik een werkkamer die voldoende ruimte heeft voor alle boeken die ik op grijpafstand wil hebben in plaats van te moeten zoeken naar bijvoorbeeld een Bretons taalboekje waarvan ik oh!  zo zeker wist dat het ergens lag.  Maar waar?  Niet  in de duizend  dozen op zolder, of achter de dubbele rijen in een te krappe kast. Nu alles weer een plek heeft kan ik weer Bretons gaan leren want ik vond het boekje vorige week achter de dozen op zolder op een onbestemd stapeltje... 

Het is  anachronistisch om anno 2010 meer houten boekenkasten op maat  te laten maken terwijl ik werkzaam ben als redacteur bij een uitgeverij die haar boeken aan het omzetten is naar e-books. Onze bestseller in 2010 was  het e-book  “De onthoofde Stad” . Voor de omzetting naar e-book hadden we er goed en wel tien exemplaren van verkocht en opeens is het nu onze bestseller.  

Binnenkort ga ik ook de NRC op I'pad lezen en neem ik over precies twee jaar met enige weemoed afscheid van de stapels kranten die verspreid liggen over het bed, de keukentafel en de bank. Wat betreft de toekomstige huiselijke projecten rest het verven  van de overloop en de  gang en nieuw hang-  en sluitwerk voor de voordeur.  Daarna de tuin!  

Haast heeft het allemaal niet, want als het lekker weer is dan ga ik liever wandelen met Fret in het bos, fietsen langs de Rijn of roeien op diezelfde Rijn en eigenlijk ben ik er maar nauwelijks. Maar de tuin is zoiets als hoge plafonds in een huis: het voelt zoveel beter met ruimte om je heen en ruimte is toch onbetaalbaar? 

Buiten betekent gedurende het hele jaar  roeien.  Alleen ijs, sneeuw en mist zijn wat dat betreft spelbrekers en daarvan hebben we de afgelopen weken en de vorige winter meer dan  voldoende gehad. Hoogtepunt  dit jaar was  de Elfsteden roeimarathon die binnen 24 uur moet  worden afgelegd.   Met onze twaalfkoppige ploeg hebben we de 220 km  in  een dubbel twee  volbracht en we werden tot onze eigen verbazing  tweede in onze categorie.  De  ploeg  stond onder leiding van twee ervaren marathonroeisters, het jongste lid van de ploeg roeit bij de jeugd, terwijl de oudste al tegen de 70 loopt.  Samen hadden we nauwelijks getraind maar dankzij zeer ervaren sturen werden we van een samenraapsel al roeiend een ploeg. Zodra de GPS aangaf dat we onder de 10 km per uur roeiden werden de roeiers gesommeerd  dat dit de absolute ondergrens was en dat er dus harder moest worden getrapt.  De wissels waren vergelijkbaar met pitsstops - maar de plekken waren meestal niet langs een keurig vlot maar gewoon langs de waterkant - waarbij de ploeggenoten die niet hoefden te wisselen de taak hadden om de boot op te vangen en te fixeren  en  anderen moesten  ondertussen de uitstappers helpen om snel op  de wal te stappen en direct  het duo dat helpen dat klaar stond om de riemen over te nemen.  Dit alles gebeurde in  iets meer dan een minuut tijd. ’s Nachts doorroeien was vooral voor de stuurvrouwen  ijskoud,  zij stuurden de boot door het gat van de nevelige nacht, turend  naar de lichtjes van de  andere deelnemende boten die we ook nog hebben ingehaald.   

Begin juni heb ik ook nog een week in Bretagne geroeid  met VADA over de Vileine en het Canal de Brest á  Nantes.  Daarvoor was het taalboekje leuk en nuttig geweest.  We hadden als standplaats  een gite langs het kanaal van Malestroit  en roeiden elke dag een etappe van gemiddeld 30 km.  

In september maakten we met de Vroege Vogels een roeitocht over de zeer druk bevaren Rijn van Orzoy naar Emmerich.   De Vroege Vogels waren nog niet eerder zo vroeg uit de veren om de woelige baren van de Rijn te trotseren. Maar de tocht was spannend, het weer fantastisch en aan het eind van de dag fantaseerden we al over langere Rijntochten.   (als je op de website van Vada klikt op roeien en op verslagen dan kun je onze avonturen nalezen). 

De vakantie met de meisjes was weer richting Zwitserland, naar La Finca in Verbier  en viel  samen met het muziekfestival aldaar.  Na een week heeft Willem Jan, Aleid en Julie opgehaald en samen zijn ze doorgereisd naar de cote d’Azur. Ik ben doorgereden  naar Italië en ben een week in het noorden gebleven. Eerst een paar dagen bij Laura in  Valpolicella (Verona).  Laura werd deze zomer 80 en zij is mijn docente geweest in de Italiaanse Letterkunde aan de RU in Utrecht. Bij haar ben ik afgestudeerd. In 1984 had haar echtgenoot de eerste pc gekocht en die mocht ik gebruiken om mijn scriptie op uit te werken en als wederdienst leerde ik Laura met de pc omgaan. Met mijn floppy disks ging ik ook wel eens naar het rekencentrum van de TU in Delft (we woonden toen in Den Haag) omdat er aan de Universiteit in Utrecht geen pc's beschikbaar waren voor studenten. 

Het tweede deel van mijn Italiaanse week bracht ik door bij jeugdvriendin  Cristina die sinds kort niet meer in Florence woont maar voor haar werk  weer terug is naar het noorden.  Ze werkt in Milaan en woont door de week in  haar  appartement in Pavia dat ze jarenlang verhuurde aan studenten en nu helemaal naar eigen inzicht heeft opgeknapt. Het  appartement  ligt heel mooi, midden in het centrum met uitzicht op de koepel van de Dom van Pavia. 

Maar er waren nog meer culturele hoogtepunten dit jaar want b egin november ben ik met vader en moeder naar Berlijn geweest.   Een schitterende stad waar de geschiedenis van de vorige eeuw heel voelbaar en dichtbij komt:  van Check Point Charlie is het een kippeneindje naar  het Joods Museum en het holocaust monument en de Reichstag is een van de indrukwekkendste moderne gebouwen die ik tot nu toe  heb bezocht. 

Het holocaust monument was de belangrijkste reden om er samen met moeder heen  te willen.  Moeders achternaam is voor de helft Joods maar zij werd geboren in Indonesië en bracht de oorlogsjaren door in een Japans interneringskamp.   

Zelf woonde ik de eerste negen jaar van mijn leven op het Italiaanse platteland en merkte heel jong al dat culturele verschillen in tientallen kleine en dagelijkse dingen zit.  Nu besef ik dat je die culturele verschillen wel tot je eigen identiteit  maakt maar dat je ze je niet moet laten afnemen door mensen die daar politieke bedoelingen mee hebben.  Een  van de grootste zorgen die ik heb over de huidige politieke ontwikkelingen is dat de Europese gedachte wordt verdrongen door navelstaarderij in de vorm van een doorgeslagen provincialisme. 

Begin maart was ik samen met een Franse vriendin  Evelyne  een weekje in Florence. We sliepen in  het hotel van een vriend.   Hotel Azzi / locanda degli Artisti   is vlakbij het station SMN en ligt tegen de rand van het centrum. De afgelopen jaren ben ik een aantal keren in Florence geweest en het is een stad die eindeloos veel te bieden heeft.. Deze keer  heb ik  eindelijk een bezoek gebracht aan de synagoge van Florence.  Dat was een langgekoesterde wens die samenhing met een droom van een jaar of wat  geleden.  In mijn Nederlandse bed had ik ooit een bezoek aan een sjoel  gedroomd  samen met moeder.  Die sjoel stond  in Varese.    Daar heb ik als kind  een jaar of negen gewoond  en heb ik op de Europese School gezeten waar ik ook eindexamen heb gedaan.   Het voelde surrealistisch  en  toen ik wakker werd bedacht ik waarom:   de  veel te rechtse  partij  Lega Nord heeft  zijn wortels in Varese omdat voorman  Umberto  Bossi er woont en ik geloof  niet dat er ooit  een synagoge in Varese is geweest.

Vanaf de toren van Giotto  die naast de dom van Florence staat had ik  de  typische groenkoperen koepel van de synagoge  wel eens zien liggen, en ik was er ook eens vlak voor sluitingstijd naartoe gewandeld met de bedoeling om hem van binnen te bekijken.  De vorm van de koepel  van de synagoge was de reden dat ik dacht dat er een verband kon zijn met de koepel uit de droom. In de droom  keek ik recht omhoog naar  de rijk versierde  arabesken die het gewelf sierden. 

Francesca uit Venetië die voor een klein groepje Amerikanen waar ik me bij aan had gesloten de rondleiding  gaf in de synagoge,   vertelde  dat deze  koepel uitzonderlijk is voor een synagoge en duidelijk is geïnspireerd op zijn grote christelijke broer: de dom van Brunelleschi's. Nadat de oude synagoge –die midden in het centrum lag-  rond 1860 werd gesloten omdat de buurt werd gesaneerd voor de bouw van de nieuwe piazza Repubblica (ter meerdere glorie van de net geboren Italiaanse eenheid / staat) moest de  nieuwe synagoge herbouwd worden buiten het oude centrum. Het moment van de herkenning van een plek  waar je nooit bent geweest en vooral toen bleek dat de koepel versierd was met arabesken plus  het eerste bezoek aan een synagoge markeerden  een bijzonder moment dit jaar.  Dromen over huizen en gebouwen is een terugkerend thema en het is leuk om te denken dat ik architect had kunnen worden, maar dan wel een  met een bouwmeester als rechterhand.  Want hoewel de uiterlijke details oneindig zijn in zulke dromen, zouden mijn berekeningen zelfs bij benadering niet kloppen  en zou er bij oplevering van het gebouw een  zandkasteel staan.

Gelukkig heb ik dit huis waarin  ik kan dromen en waar de kinderen kunnen komen uitblazen van hun studentenlevens  en waar ik  vrienden kan ontvangen.  In 2011 word ik 50  en 16/ 17- juli - 2011  lijkt me een mooie datum om het te vieren.  Of dat thuis zal zijn valt nog te bezien. Mijn voorkeur gaat uit naar het mooiste plekje langs de Rijn in Wageningen, het clubgebouw van Watersport Vereniging  Vada.

Nogmaals wens ik iedereen het allerbeste voor 2011 en hoop ik dat we elkaar veelvuldig zullen zien en spreken en samen dingen kunnen doen, zoals wandelen, fietsen of   roeien en werken. 

(Klik voor lezing op  l’Arpeggiata  en houd de pagina open op de achtergrond voor de muzikale omlijsting.)

Een  week of twee geleden was ik ‘s avonds nog op kantoor bezig met de opmaak  van de VADA VARIA (cluborgaan van de roeivereniging) en voorafgaand  zocht  ik in de digitale muziekbibliotheek  onbekende muziek om de stilte van het verlaten kantoorgebouw te doorbreken. Met een abonnement  op Spotify krijg je een eindeloos aanbod dat je desgewenst kunt downloaden. Sinds Spotify heb ik veel  onbekende muziek van oude liefdes herontdekt,  zoals Leonard Cohen .  Liedjes van LP’s en CD's die ik nooit heb gekocht omdat een muziek verzameling net zoiets is als een bibliotheek: de aanschaf is kostbaar, je moet je collecties kunnen bergen en je moet vooral tijd vinden en maken om ervan te genieten. Eerst waren er Italiaanse en Engelstalige barden uit de zestiger en zeventiger jaren.  En met de tijd waren het de romantische liederencycli van Schubert, Brahms en Mahler die woord en muziek tot leven wisten te brengen en voor het eerst mijn belangstelling voor de romantische muziek wisten te wekken. Helemaal ophouden met denken en alleen maar  luisteren dat lukt me het best met bepaalde muziek van  Philip Glass en nog beter met Simeon ten Holt.  Van de laatstgenoemde hoorde ik jaren geleden eens de Canto Ostinato   uitgevoerd op vier vleugels. Muziek die een bijna transcendentale uitwerking heeft door de minimale veranderingen en herhalingen. 

Canto Ostinato https://www.youtube.com/watch?v=JDCsOL2vBJc