Elzevira

Arnon Grunberg en Deborah Feldman meet at the Balie in Amsterdam and after 1:09:51 this was the gesture Grunberg made to make sure that Feldman repositioned the mic in front of her mouth.

Arnon Grunberg meets Deborah Feldman, schrijfster van Unorthodox en Exodus.

In een eerdere blog van 10/11/ 2013 schrijf ik over een droom waarin ik in een synagoge bezoek geleid door mijn moeder en overvallen wordt door schoonheid en spanning als ik in de diepe koepel van de synagoge kijk die versierd is met ingewikkelde gestileerde bloemmotieven en vervolgens door een kloostergang wandel en wordt geleid naar prachtige muziek die aan het einde van de steeds donker wordende gang klinkt.  Moeder verdwijnt zodra ik wordt opgeslokt door de schoonheid van de koepel.  Moeder, synagoge, klooster gang, muziek, zijn een reeks archetypen die elkaar snel opvolgen waarbij ik overvallen wordt door het gevoel van spanning en geluk. 

Onlangs las ik Unorthodox van Deborah Feldman. Een jonge chassidische vrouw opgegroeid in een streng orthodox milieu in Williamsburgh, Brooklyn New York. Haar moedertaal is Yiddish en Hebreeuws. Engels leert ze uit boeken die ze stikem leent bij de bibliotheek. Ze wordt heel jong uitgehuwelijkt maar het duurt lang voordat het huwelijk geconsumeerd wordt en dat onder het vergrootglas van de hele familie en zelfs de gemeenschap. Als het dan eindelijk lukt wordt ze snel zwanger. Ze krijgt een zoon. Intussen gaat ze stiekem studeren en na een paar jaar besluit ze de gemeenschap te verlaten en neemt haar zoon mee. Ze beschrijft de transitie van een vrouw  die onderdeel is van een onderdrukkende gemeenschap die geen ruimte biedt voor individualiteit tot een vrije vrouw de Deborah Feldman die het boek heeft geschreven. Wat ze beschrijft is schrijnend, pijnlijk en heel moedig. 

Nadat ik het boek had gelezen heb ik op internet gezocht naar interviews. Arnon Grunberg heeft Deborah Feldman geinterviewd in de Balie in mei 2017. Aan het begin van het interview vertellen beide sprekers dat ze elkaar hebben ontmoet op een congres over Jewish identity. 

De Frans / Italiaanse kunsthistoricus Philippe Daverio toont de kruisbestuiving die in Palermo heeft plaastgevonden tussen de Arabische en de Normandische/ gotische architectuur. Behalve algebra, de geometrische ster met acht punten, een Siciliaans lustoord uit de 10de eeuw, maakt hij ook inzichtelijk hoe de koepel in de West-europese architectuur terecht kwam. De Normandiërs brachten eenheid op Sicilië. Palermo was in de 11de en 12de eeuw het epicentrum van de moderne wereld. Hij eindigt met een prachtig bewijs van deze behoefte aan eenheid. Een inscriptie in 4 talen: Grieks, Arabisch, Hebreeuws en Latijn.

Een huis als plek om te zijn en te blijven. Geen doorgangshuis maar een huis, huis omgeven door een groene tuin.  Een ontdekkingshuis, een gebouw een structuur die veiligheid biedt, een stevig bouwwerk.  Veel vaker droomde ik gebouwen en huizen dan gedichten. De meest intense dromen, de meest droomachtige bevrijdende dromen waren gebouwen. De meest indrukewekkende de synagoge die naar later bleek in Florence staat maar ide ik nog niet kende toen ik erover droomde.  Een godshuis als spirituele plek, een vrijstaat. 

Het moderne witte strakke rechthoekige huis met hoge ramen onder een schuin aflopend dag langs de gehele lengte van de bovenverdieping.  Beneden waren alle ramen gericht op de voorkant, boven op de achterkant van het huis.  Licht houten parketvloeren, veel mensen. 

Het oude huis met zeer hoge plafonds, lambriseringen, zomerse dag veel kinderstemmen uit de keuken. 

OverzichtOuder