Elzevira

Sempre dal film Call me by your name di Luca Guadagnino questo scorcio in cui Elio ed Oliver si avvicinano e Elio cerca di dare una voce ad un sentimento appena nato. E qui che per me il film mi ricorda le estati caldissime in Val Padana. La pietra rossa dei cascinali e dei palazzi, la piazza semi deserta a causa del caldo, i manifesti dei partiti politici attaccati al cartellone.

La scoperta della statua di bronzo romana in 'Call me by your Name' il film di Luca Guadagnino non non esiste nel libro omonimo di André Aciman. Il libro è ambientato a Bordighera sulla riviera Ligure mentre il film è ambientato nei pressi di Crema. Nella scena iniziale di questo stralcio i protagonisti visitano un sito archeologico sul lago dove da poco é stato rinvenuto un bronzo romano sul fondo del lago. Questa scena ricorda la scoperta dei bronzi di Riace del 1972 davanti alla costa Calabrese mentre la scena del braccio ricorda anche il bronzo del giovane 'servo' romano ritrovato nel Reno nei pressi di Xanten. Il giovane servo venne rinvenuta alla fine del 19esimo secolo durante un estate in cui l'acqua del Reno era estremamente bassa e un pescatore un giorno scorse in mezzo al fiume un braccio che usciva dal'acqua. Il giovane servo romano ora é esposto al museo di Berlino.

Martin Hendriksma beschrijft in De Rijn Biografie van een rivier  o.a. de titanenonderneming van  de zwitserse zwemmer Ernst Bromeis die ik zo'n drie en een half jaar geleden langs zag zwemmen tussen Wagenignen en Elst. Het was vrijdagmiddag rond lunchtijd en na het roeien werden we erop geattendeerd door een vrouw die een film aan het maken was over Bromseis'  onderneming. 

Hendriksma begint bij de bron en voert de lezer tot aan de Rijndelta.  De oevers tussen Speyer en Katwijk zijn bekend omdat we er langs zijn geroeid toen we tussen  2010 en 2016 in etappes de rivier zijn afgezakt.   En de herinnering aan de Kinderkruistochten naar o.a. de bronnen van de Rijn dringt zich op. Beschreven in een oud nummer van het verenigingsblad van de KNAB. 

'En zo ontstond in het jaar 1971 het instituut kinderkruistochten. Aanvankelijk met de ook in Varese woonachtige familie OdO,  voerden de eerste weekeindtochten ons naar de Zapporthut van waaruit we de 'Ursprung' van de Rhein aan de voet van de Rheinwaldhorn bereikten.'

Tien jaar toen,  was ik het oudste van zes die meeliep en de jongste was net 4. Het was lente en die woeste bergstroom maakte diepe indruk.  Het pad erheen was stenig, grote stenen en puntige rotsen langs het water, het was onherbergzaam. 

Al  vroeg was ik me bewust dat de Rijn een verbinding was met het verre Nederland terwijl hij zo dicht bij Varese, dichtbij huis zijn oorsprong had. Dat je zonder te verdwalen vanzelf in Nederland terecht zou komen als je de rivier maar bleef volgen. En dat het hier hoog in de bergen allemaal begon dat hier het water zo schoon was dat je er uit mocht drinken en dat het daarginds plat was, vervuild. De vakken Aardrijkskunde en Geschiedenis op de Europese school leerden ons van alles over Frankrijk, Duitsland de grens daartussen, de ontstaansgeschiedenis van de unie en de rol van Straatsburg. 

En dan leidt  Hendriksma de lezer nog verder terug in de tijd, naar Xanten. 

Vandaag de dag prijkt de Rijnjongen in de Bacchuszaal van het Neues Museum te Berlijn. Hij geldt als een van de voornaamste bronzen vondsten benoorde de Alpen en is zonder toeslag te bekijken. 

'Kijk', wees Sebastian Held, 'daar staat 'ie' We liepien naar een kopie van het beeld, opgesteld op een van de bovenetages van het Xantense Römer Museum. Archeologen hebben vastgesteld dat de Lüttinger Knabe uit de eerste eeuw voor Christus moet stammen of van de eerste decennia erna.  (...) 

Gezien de fijne details van het beeld moet het voor de oorspornkelijk bezitter een hele uitgave zijn geweest' zei Held. 'Nu kopen mensen een snelle sportwagen om hun rijkdom te etaleren, bij de Romeinen bestelde je een bronzen bediende.' 

Toen ik in 

Er zijn boeken die zich opdringen en acher elkaar gelezen worden en er zijn boeken die je leest maar niet tot het einde en die een tijdje liggen te verstoffen totdat het hun tijd is om uitgelezen te worden en van sommige komt het er nooit van.

De afgelopen maanden waren De Rijn van journalist Martin Hendriksma,  Rivieren keren nooit terug van filosofe Joke J. Hermsen en Call me by your name van André Aciman de onweerstaanbare. En tussendoor lees ik verder in Een bijzondere schavuit Jacob van Lennep door Marita Mathijsen en dringt Imme Dros' Griekse mythen zich op om herlezen te worden.

De schrijvers hebben elkaars werk niet gelezen en toch zijn de verbindingen tussen de boeken legio. Daar ben ik naar op zoek en natuurlijk zijn de Griekse Mythen de bron maar niet alleen. Eerst over het citaat Se l'amore. Se l'amore uit Call me by your name. Blz 181 en 182 ik las het vanochtend vroeg in bed,  zondag, eerste Paasdag. Omdat er nog meer moet gebeuren dan lezen sta ik toch maar op, ga douchen, aankleden ontbijten en dan nog even terug de badmaker in om tanden te poetsen.  De kerkklokken luiden. Zo dichtbij? Wat vreemd denk ik.  Dat kan de Cuneratoren toch niet zijn.  Ach ja,  het is de katholieke kerk vlak bij huis die zich laat horen.  En wat las ik nou daarnet? 

"Se l'amore, Se l'amore is a collection of poems based on a season in Thailand teaching Dante. As many of you know, I loved Thailand before going and hated it as soon as I arrived. Let me rephrase: I hated it once I was there and loved it as soon as I left."
Laughter.
Drinks wer being passed around.
"In Bangkok I kept thinking of Rome - what else? - of this little roadside shop here, and of the surrounding streets just before sunset, and of the sound of church bells on Easter Sunday, and on rainy days, which last forever in Bangkok, I could almost cry. Lucia, Lucia, why didn't you ever say no when you knew how much I'd miss you on these days that made me feel more hollow than Ovid when they sent him to that misbegotten outpost where he died? I left a fool and came back no wiser. The people of Thailand are beautiful - so loneliness can be a cruel thing when you've had a bit to drink and are on the verge of touching the first ranger that comes your way -there all beautiful there, bu you pay for a smile by the shot glass." He stopped as though to collect his thoughts. ' I called these poems 'Tristia'". "

'Call me by your name' a novel by André Aciman page 181 'The San Clemente Syndrome'

NieuwerOverzichtOuder